Sommige volwassenen met ADHD vertellen het met een glimlach, anderen worstelen er juist mee: ze voelen zich vaak jonger dan hun leeftijdsgenoten. Niet alleen qua gevoel, maar ook in gedrag, energie en levensstijl. In mijn meest recente (en eerste) podcastgesprek met Frank van Strijen kwam dit ook voorbij.

Misschien herken je het zelf ook wel. Terwijl anderen “volwassen” bezig zijn met hypotheken en pensioenplannen, voel jij je eerder als dat kind op de schommel in de boom: vrij, speels, en los van de grond.

Maar waar komt dat vandaan? En is het eigenlijk wel zo vreemd?

Het ADHD-brein rijpt anders

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de hersenen van mensen met ADHD zich op sommige punten langzamer ontwikkelen dan gemiddeld. Vooral de prefrontale cortex, het gebied dat verantwoordelijk is voor dingen als plannen, impulscontrole en sociaal gedrag, loopt iets achter in ontwikkeling.

Volgens onderzoek van het National Institute of Mental Health (NIMH) duurt het bij kinderen met ADHD gemiddeld drie jaar langer voordat deze hersengebieden volledig rijpen. Dat betekent niet dat die ontwikkeling niet plaatsvindt, maar dat het proces simpelweg meer tijd nodig heeft. Bron: NIMH

Een samenvattend artikel op de website van CHADD (Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder) legt dit proces verder uit: mensen met ADHD kunnen daardoor op volwassen leeftijd nog eigenschappen laten zien die bij anderen juist afnemen, zoals speelsheid of impulsiviteit. Bron: CHADD

Een studie uit 2022 bevestigt dat het brein van kinderen met ADHD gemiddeld jonger lijkt dan dat van leeftijdsgenoten. Bij vergelijking tussen drie groepen, kinderen met ADHD, hun broers of zussen zonder ADHD, en een controle groep zonder ADHD, bleek het brein van kinderen met ADHD gemiddeld bijna één jaar jonger te ogen dan hun werkelijke leeftijd.

Interessant is dat dit verschil niet werd gevonden bij de broers en zussen zonder ADHD, wat erop wijst dat het echt samenhangt met de aandoening zelf en niet puur met genetische aanleg. Bovendien bleek: hoe ernstiger de ADHD-symptomen, hoe jonger het brein eruitzag. Dit versterkt het idee van een vertraagde hersenontwikkeling bij ADHD, al benadrukken de onderzoekers dat grotere vervolgstudies nodig zijn om deze resultaten definitief te bevestigen.

Impulsiviteit en speelsheid blijven langer aanwezig

Kenmerkend voor ADHD is een verhoogde mate van impulsiviteit. Waar leeftijdsgenoten misschien al eerder kiezen voor rust en voorspelbaarheid, hebben mensen met ADHD vaak nog behoefte aan avontuur, uitdaging en nieuwe prikkels.

Dat verklaart waarom iemand met ADHD op z’n veertigste nog ineens besluit een verre reis te maken, of een compleet nieuwe hobby oppakt zonder lang na te denken (dit is precies hoe ik Even de draad kwijt ben begonnen…). Het brein is voortdurend op zoek naar stimulatie, wat soms lijkt op “jeugdige onbezonnenheid”.

Sociale vergelijking: anders zijn

Veel volwassenen met ADHD ervaren hun anders-zijn pas echt als ze zich vergelijken met leeftijdsgenoten. Terwijl anderen misschien bezig zijn met hun pensioenplannen, zijn zij nog volop bezig zichzelf opnieuw uit te vinden. Dit kan samengaan met maskeren: het onbewust verbergen van ADHD-kenmerken om ‘normaal’ over te komen.

In periodes waarin dat maskeren wegvalt, bijvoorbeeld in een ontspannen vakantie of tijdens creatieve projecten, komt juist die speelse en jonge kant weer naar boven.

Creativiteit en flexibiliteit

ADHD wordt vaak gezien als lastig, maar er zitten ook positieve kanten aan. Veel mensen met ADHD zijn creatief, flexibel en kunnen snel schakelen. Dat uit zich soms in een levenshouding die minder ‘vastgeroest’ is dan bij anderen.

Zoals ADDA beschrijft, is dit deels te verklaren door de structuur van het ADHD-brein. Andere verbindingen tussen hersengebieden zorgen voor een andere manier van informatieverwerking, met ruimte voor nieuwe ideeën en onverwachte invalshoeken.

Jong van geest: kracht of valkuil?

Je jonger voelen dan je bent hoeft zeker geen probleem te zijn. Het kan juist energie en plezier geven in het leven. Misschien is het juist mooi om die speelse kant af en toe bewust ruimte te geven, net zoals je jezelf een moment gunt om weer op die schommel te stappen.

In mijn podcast Even de Draad Kwijt praten we regelmatig over dit soort thema’s. Herken jij je in dit verhaal? Laat het me weten in de reacties of luister naar de afleveringen.

Foto van Luke Chui

Als je leeft met ADHD, is de kans groot dat je jarenlang signalen hebt gekregen dat je “te veel”, “niet genoeg”, of gewoon “anders” bent. En hoewel je weet dat je brein anders werkt, blijft die innerlijke stem kritisch.

Deze blog is een uitnodiging: leg de lat eens neer. Hier zijn 10 dingen die jij je waarschijnlijk hebt aangetrokken, maar niet hoeft te dragen. Wees gewoon wat liever voor jezelf en wees gewoon jezelf.

1. Je praat zoveel

Je hebt vaak veel te vertellen, denkt snel, en je enthousiasme is voelbaar in je stem en tempo. Anderen kunnen dat soms als “druk” ervaren. Maar praten is niet alleen communiceren, het is ook denken, verwerken, en verbinding zoeken.

In een wereld vol small talk is jouw openheid een verademing. Je hoeft jezelf niet af te remmen om anderen op hun gemak te stellen. Mensen mogen ook leren omgaan met jouw intensiteit.

2. Je bent zo snel afgeleid

Een ADHD-brein scant constant de omgeving, op zoek naar nieuwe prikkels of interessantere impulsen. Dat is geen zwakte, het is een overlevingsmechanisme dat ooit enorm nuttig was.

Het nadeel? Het lijkt soms alsof je niet luistert of ongeïnteresseerd bent, terwijl je in werkelijkheid té veel opneemt. Dat is iets heel anders dan onverschilligheid.

3. Je kunt je nooit eens rustig houden

Jij beweegt als je denkt. Voor sommigen is rust stilte. Voor jou is rust soms juist ritme, bewegen, wiebelen, lopen, friemelen.
Veel ADHD’ers hebben moeite met stilzitten, maar kunnen wel hyperfocussen als ze in een flow zitten.

Laat je niet wijsmaken dat stilte altijd beter is dan energie. Energie is geen tekortkoming, het is jouw manier van verwerken.

4. Je begint altijd aan dingen maar maakt niks af

Je hebt honderd ideeën per dag. Je begint enthousiast, creatief, visionair. En ja, soms verlies je de draad (drumroll) zodra het saai of repetitief wordt. Dat is geen gebrek aan doorzettingsvermogen, het is dopamine-gedreven motivatie.

Oplossing? Werk met structuren die jou helpen: deadlines, briefjes, dingen ergens neerleggen zodat je iets niet vergeet. Maar wéét: het ligt niet aan je wilskracht. Je werkt gewoon anders.

5. Je bent té gevoelig

Veel mensen met ADHD ervaren emoties intens. Een afwijzing voelt als een mokerslag. Een compliment? Als vuurwerk.
Je zenuwstelsel is gevoeliger voor beloning én afwijzing. Dit heet ook wel RSD: Rejection Sensitivity Dysphoria (Frank van Strijen heeft hier een ebook over).

Het is pijnlijk, maar ook de reden dat je zo empathisch, zorgzaam en alert op sfeer bent. Je bent niet zwak, je bent gewoon verbonden met wat er leeft om je heen.

6. Je vergeet altijd alles

Je portemonnee, je sleutels, dat ene telefoontje… ADHD en werkgeheugen zijn geen goede vrienden. Maar het betekent niet dat je niet georganiseerd wil zijn, alleen dat je systemen nodig hebt die bij jóu passen.

Kalenders, herinneringen, checklists, post-itjes. Dat is niet “valsspelen”, dat is slim omgaan met je brein. Vergeetachtigheid zegt niets over je karakter. Alleen iets over je werkgeheugen.

7. Je maakt er altijd een rommeltje van

Je huis, je kamer, je tas, je to-do lijst, chaos is vaak zichtbaar bij ADHD’ers. Maar let op: er is een groot verschil tussen rommelig zijn en niet geven om orde.

Veel ADHD’ers hebben intern al zóveel ruis, dat externe structuur gewoon moeilijk vol te houden is. Dat maakt je niet slordig of onverschillig. Je doet wat je kunt met een overprikkeld systeem.

8. Je moet gewoon wat meer discipline hebben

Discipline wordt vaak gepresenteerd als wilskracht, maar bij ADHD werkt motivatie anders. Je hebt moeite om te starten, ook bij dingen die je belangrijk vindt. Dat komt doordat je brein anders reageert op beloning en urgentie.

Wat bij anderen automatisch “gewoon doen” is, is voor jou een innerlijke strijd. En tóch doe je het, keer op keer. Dát is pas discipline.

9. Waarom moet je altijd alles anders doen?

Je ziet een andere route, denkt buiten de lijnen, stelt vragen die anderen niet stellen. ADHD is niet alleen een aandachtsstoornis, het is ook een andere manier van denken. Dat kan botsen in systemen die gericht zijn op volgzaamheid. Maar laat je dat niet afleren.

De wereld verandert door mensen die niet meegingen in “zo doen we dat nou eenmaal”.

10. Je overdrijft

ADHD komt vaak met intense reacties: lachen tot je huilt, huilen bij een reclame, boosheid die je overvalt. En ja, sommige mensen vinden dat “te veel”. Maar je bent niet gemaakt om te temperen. Je bent gemaakt om te voelen, te leven, te verbinden.

Emotionele expressie is niet overdreven. Het is oprecht. En soms… precies wat de wereld nodig heeft.

Tot slot

Als ADHD’er ben je niet je symptomen. Je bent een compleet mens, met prachtige kwaliteiten, lastige struikelblokken, en een unieke kijk op de wereld.

Deze 10 dingen? Je hoeft ze niet langer als tekortkomingen te dragen. Je mag ze zien voor wat ze zijn: tekenen van een anders werkend brein in een wereld die daar nog niet helemaal aan gewend is.

Welke opmerking heb jij vaak gehoord als ADHD’er, en wat zou je wíllen dat mensen zeiden?

Foto van srinivas bandari

Boeken uitlezen is voor veel mensen vanzelfsprekend. Voor mij is het dat niet.

Mijn hoofd springt van de hak op de tak, mijn aandacht laat zich zelden lang vangen, en als ik al aan een boek begin, komt het maar zelden tot de laatste bladzijde. Maar deze keer is het anders. Ik heb het boek Hoera! Ik heb ADHD van Frank van Strijen uitgelezen. Helemaal. En dat voelt als een kleine persoonlijke overwinning.

Niet alleen omdat het boek boeiend, herkenbaar en relevant is voor het onderwerp waar ik me al een tijd in verdiep (doe eens een gok) maar ook omdat dit boek het startschot is voor iets wat al lang in de maak is: mijn podcast.

Het plan voor die podcast lag al weer even klaar. De ideeën, de gasten, de thema’s, alles zat al in mijn hoofd, stond op diverse notitiebriefjes en uiteindelijk is alles belandt in een spreadsheet.

Dit boek uitlezen voelde als de symbolische ‘check’: nu kan ik écht beginnen. Het begin van gesprekken die ertoe doen. Gesprekken over maskeren, laat gediagnosticeerd worden, ouderschap, de beste baan, je sleutelbos en alles wat er in het dagelijks leven met ADHD bij komt kijken.

Heb ik nu ineens geleerd om gestructureerd boeken te lezen? Absoluut niet. Het was een strijd. Met briefjes, aantekeningen, skips, terugbladeren, hoofdstukken overslaan en dan weer herbeginnen. Maar dat is precies waarom het zo goed voelt: ik heb het op mijn manier gedaan. En het is gelukt.

En nu? Nu gaan we van lezen naar praten. Van denken naar doen.

De podcast komt eraan. En ik heb er zó veel zin in.

Na het schrijven van deze blog ga ik een mail sturen om een afspraak te maken met de eerste gast. Let’s go!

Stel je voor: je zit in een vergadering en je been wipt ongecontroleerd onder de tafel. Je handen jeuken om te bewegen, je gedachten springen van het ene naar het andere onderwerp, en ondertussen houd je je gezicht strak als een uitdrukking van interesse. Je knikt op de juiste momenten, stelt ‘normale’ vragen, en niemand vermoedt dat je van binnen aan het vechten bent om je natuurlijke impulsen te onderdrukken.

Dit is maskeren, en voor veel ADHD’ers is het een dagelijkse realiteit die langzaam maar zeker hun energie, authenticiteit en uiteindelijk hun mentale gezondheid wegvreet.

In deze blog wil ik het daar over hebben. Want maskeren is voor veel ADHD’ers dagelijkse realiteit en het kan slopend zijn.

Wat is maskeren eigenlijk?

Maskeren is het bewust of onbewust aanpassen van je gedrag om te voldoen aan de verwachtingen van je omgeving. Je probeert je symptomen te verbergen, zodat je ‘normaal’ lijkt.

Bij ADHD gaat het bijvoorbeeld om:

• Overmatig focussen op routines om niet chaotisch over te komen.
• Geforceerd luisteren en oogcontact maken om niet ongeïnteresseerd te lijken.
• Extra hard je best doen op werk of school om ‘luiheid’ te compenseren.
• Je emoties onderdrukken om niet als ‘dramatisch’ of ’te intens’ over te komen.
• Sociale angsten verbergen door altijd ‘vrolijk’ of ‘gezellig’ te doen.

Kort gezegd: je probeert te functioneren alsof je geen ADHD hebt, terwijl je brein continu op topsnelheid draait. Dat vraagt enorm veel energie.

Waarom maskeren we?

• Stigma vermijden: Niemand wil gezien worden als ongemotiveerd, onbetrouwbaar of ‘moeilijk’.
• Professionele druk: Banen en opleidingen zijn vaak niet afgestemd op neurodivergente breinen.
• Sociale acceptatie: Je wilt niet buiten de groep vallen.
• Zelfbescherming: Als je al vaak kritiek hebt gekregen, wil je pijn voorkomen.

Veel ADHD’ers beginnen hier al in hun kindertijd mee. Als je bijvoorbeeld altijd werd gecorrigeerd omdat je te druk was in de klas, leer je onbewust dat je jezelf moet inhouden. En zo ontstaat het masker.

De tol van maskeren

Het probleem? Maskeren is op korte termijn een overlevingsstrategie, maar op lange termijn uitputtend. Maskeren vergt constante mentale energie. Het is alsof je de hele dag een toneelstuk opvoert waarin je de hoofdrol speelt, maar het script niet hebt gekregen. Tegen het einde van de dag ben je uitgeput, niet door wat je hebt gedaan, maar door wie je hebt moeten zijn.

Na jaren van maskeren weet je misschien niet meer wie je werkelijk bent. Je hebt zo lang je natuurlijke impulsen onderdrukt dat je de verbinding met je authentieke zelf bent kwijtgeraakt. Vragen als ‘Wat vind ik leuk?’ of ‘Wat zijn mijn behoeftes?’ worden plotseling onbeantwoordbaar.

Gek genoeg leidt maskeren, bedoeld om connectie te creëren, vaak tot diepe eenzaamheid. Mensen houden van je masker, niet van jou. Je voelt je gezien noch begrepen, zelfs te midden van anderen.

Chronisch maskeren is sterk gelinkt aan depressie, angst, en burnout bij ADHD’ers. Het constante onderdrukken van je natuurlijke zelf creëert een interne spanning die uiteindelijk tot een breekpunt leidt.

Je unieke ADHD-kwaliteiten, creativiteit, innovatief denken, passie, spontaneïteit, blijven verborgen. De wereld verliest jouw unieke bijdragen, jij verliest jezelf.

Mensen die jarenlang maskeren ervaren vaak:

• Chronische vermoeidheid
• Burn-out klachten
• Identiteitsverlies (‘Wie ben ik eigenlijk als ik niet constant mijn gedrag corrigeer?’)
• Angst en depressieve gevoelens
• Overprikkeling

Veel volwassenen krijgen pas een diagnose ADHD als ze instorten (of dreigen in te storten), simpelweg omdat het jarenlang maskeren niet meer vol te houden is.

Hoe stop je met maskeren?

1. Bewustwording
   Herken wanneer je aan het maskeren bent. Houd bijvoorbeeld een dagboekje bij waarin je noteert wanneer je jezelf corrigeert of forceert.
2. Zelfacceptatie
   ADHD is geen karakterfout. Het hoort bij wie je bent. Je mag anders functioneren dan de norm.
3. Grenzen stellen
   Durf vaker “nee” te zeggen tegen situaties waarin je jezelf constant moet aanpassen.
4. Omgeving creëren die past
   Zoek werk, relaties en hobby’s waarin je mag zijn wie je bent. En werk samen met mensen die je neurodivergentie respecteren.
5. Professionele hulp
   Therapie of coaching kan helpen bij het afbouwen van maskergedrag en het versterken van zelfvertrouwen.

Tot slot: je masker is niet wie je bent

Je hoeft niet perfect te zijn. Je hoeft niet altijd ‘normaal’ over te komen. Jouw waarde ligt in wie je bent, met al je creativiteit, enthousiasme, diepgang én uitdagingen.

Maskeren lijkt soms veiliger, maar jezelf zijn is uiteindelijk veel lichter.

Bronnen (deze las ik voordat ik deze blog schreef)

1. What to know about ADHD masking
2. What It’s Like to Mask at Work as a Neurodivergent Person
3. Why ADHD Masking Is a Form of Self-Sabotage

Toen mijn kinderen de diagnose ADD en ADHD kregen, vielen er stukjes op hun plek.

Als ouder van een kind met ADHD krijg je niet alleen een label voor je kind om te dragen, maar vaak ook een lading schuldgevoelens in je eigen rugzak. In deze blog wil ik die rugzak een beetje lichter maken. Niet met perfecte antwoorden, die bestaan namelijk niet, maar met herkenning en eigen inzichten.

ADHD is geen opvoedfout

Laten we daar meteen mee beginnen. ADHD is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis. Dat betekent: het zit in het brein. En ja, erfelijkheid speelt een grote rol. Volgens onderzoek van onder andere het Nederlands Jeugdinstituut en de Hersenstichting is ADHD voor ongeveer 70–80% genetisch bepaald.

Je hebt het dus niet “veroorzaakt” door de opvoeding. Je hebt het misschien zelfs doorgegeven, zonder dat je het wist. Maar dat maakt je geen slechte ouder, het maakt je menselijk.

Iedereen heeft een mening (maar jij kent je kind het best)

Als je kind druk, emotioneel of “moeilijk” gedrag laat zien, lijkt ineens iedereen een expert. Van familie tot onbekenden in de supermarkt: “Hij moet gewoon wat strenger worden aangepakt.” Of: “Bij mij thuis zouden ze niet zo brutaal zijn.” Ik ken uit mijn jeugd ook nog wel wat oneliners die vanuit opvoedkundig oogpunt nut kunnen hebben, maar voor kinderen met ADHD absoluut onmogelijk zijn om op te volgen.

Wat die mensen niet zien? De meltdowns na school. De paniek bij te veel prikkels. De slapeloze nachten. En jouw pogingen om te helpen, te begrijpen, te begeleiden.

Jij kent je kind. Jij ziet de mooie, unieke eigenschappen. De creativiteit, de gevoeligheid, het enthousiasme. Laat niemand je wijsmaken dat je tekortschiet.

Schuldgevoel is normaal, maar niet nodig

Het is logisch dat je je soms machteloos voelt. Of boos, gefrustreerd of verdrietig. En ja, soms ook schuldig. Maar probeer dit te onthouden: je hoeft het niet perfect te doen. Je kind heeft geen perfecte ouder nodig. Je kind heeft jou nodig, met al je inzet, liefde en fouten.

Ouders van kinderen met ADHD lopen soms op eieren, uit angst iets “fout” te doen. Maar als je dit leest, ben je al bezig met begrijpen en verbeteren. Dat alleen al maakt jou een geweldige ouder.

Wat helpt echt?

• Zoek kennis, geen schuld
  Leer over ADHD uit betrouwbare bronnen zoals het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie of ADHDcentraal (waar ik een diagnostiekdag heb gepland voor mezelf). Begrip is de eerste stap naar rust.
• Verzamel en overleg met je ’team’
  Denk aan leerkrachten, een kindercoach, of een gespecialiseerde orthopedagoog. Je hoeft het niet alleen te doen.
• Zorg voor jezelf
  Echt. Opladen is geen luxe. Het is noodzakelijk. Als jij instort, kan je er ook niet voor je kind zijn.
• Focus op verbinding
  Uiteindelijk draait opvoeden niet om controle, maar om relatie. Begrip, humor, eerlijkheid en liefde zijn je krachtigste tools. Ook al is het soms moeilijk om deze tools in te zetten.

Tot slot: Jij doet het geweldig

Je kind is geen probleem. Jullie hebben uitdagingen, zeker. Maar ook zoveel potentieel. ADHD is niet alleen chaos, het is ook passie, intensiteit en outside the box denken. Als ik één ding geleerd heb van mijn vermoedelijke ADHD is het wel dat de chaos heel vaak een manier kan zijn om structuur af te dwingen.

Laat het schuldgevoel los. Je doet het met je hart. We zijn allemaal voor het eerst ouder, en soms doen we ook maar gewoon wat. Je probeert, je leert, je groeit. En dat is alles wat je kind van je nodig heeft.

Gisteren was het zover: de allereerste opname van Even de Draad Kwijt, de podcast die ik ben begonnen. Niet om viral te gaan of de podcastwereld op z’n kop te zetten (nog niet, tenminste), maar omdat ik graag alle apparatuur wilde testen en om een leuk gesprek met de kinderen te hebben

. Omdat we allemaal barsten van de gedachten, verhalen en ideeën, en vooral: omdat we elkaar op een nieuwe manier wilden ontmoeten, zonder schermpjes of afleiding. Nou ja, bijna zonder afleiding.

ADD + ADHD + vermoedelijk ADHD = Chaos + Goud

Dat het niet helemaal stil zou zijn, wist ik van tevoren. Geen van ons heeft een brein dat ooit écht stilzit. ADD, ADHD, vermoedens van ADHD, een drietal stuiterende breinen aan de keukentafel. Wat daaruit ontstond was echt heel leuk! Gesprekken die alle kanten opgaan, maar nooit saai worden. Gedachtesprongen die misschien niet logisch zijn, maar wel oprecht en verrassend.

Tijdens de opname ging het dan ook alle kanten op. En dat was juist het mooie. Er werd gelachen, onderbroken, verdwaald in zijsporen, en vooral: geluisterd. Naar elkaar. En dat was heel leuk om te ervaren.

Technische reality check: de 30 minuten DSLR limiet

Natuurlijk moest er ook techniek aan te pas komen. Ik had mijn DSLR-camera’s neergezet om de kinderen mooi in beeld te brengen. Tot ik na afloop van het gesprek de camera’s bekeek. Er werd niet meer opgenomen.

Wat bleek? Veel DSLR-camera’s stoppen na 30 minuten met opnemen. Niet vanwege technische beperkingen, maar vanwege een oude belastingregel in de EU: zodra een camera langer dan 30 minuten kan opnemen, wordt ‘ie officieel als videocamera gezien, met bijbehorende invoerheffing. Geen grap. Dus daar zat ik dan met een goed gelukte podcast, zonder video.

Het was frustrerend, maar ook ergens toepasselijk. *Iets met voorbereiding mompelt*

Zonder afleiding (bijna dan)

Toch was het vooral heerlijk. Even geen telefoons, geen TV, niet je kamer opruimen. Alleen wij drieën, een microfoon, en een paar onderwerpen waar we in doken. Allesbehalve perfect, maar juist daarom echt. En dat is precies wat ik met deze podcast wil neerzetten: geen gescripte interviews of gladde praatjes, maar eerlijke gesprekken. Mét ruis, mét zijsporen, zoals het leven zelf.

Klaar voor het echte werk

Die eerste opname was echt leuk, rommelig en imperfect, maar oprecht en waardevol. De opnames staan inmiddels opgeslagen op mijn NAS en in een cloud backup. Misschien dat ik deze ooit nog ga publiceren, maar pas als de kinderen 100% achter publicatie staan.

En nu ben ik er klaar voor: de eerste échte aflevering, met een gast. Iemand die ook een verhaal te vertellen heeft, die misschien ook af en toe even de draad kwijt is, en daar geen probleem van maakt.

De planning is begonnen. De ideeën borrelen. De microfoon staat klaar (en een nieuwe videocamera zonder tijdslimiet ook).

Toen ik voor het eerst door had dat ik misschien ADHD had, was mijn eerste reactie niet opluchting of herkenning, maar twijfel. “Is dit nou echt wat er aan de hand is… of is het gewoon een hip label voor mensen die hun leven niet op orde hebben?” Het was geen onterechte vraag. Veel mensen, ik ook, worstelen met dat idee. Dus laten we het er maar eens over hebben.

“Iedereen is toch wel eens afgeleid?”

Dat is een zin die ik vaak hoor wanneer ik over ADHD praat. En eerlijk? Die gedachte had ik zelf ook. Natuurlijk ben ik afgeleid. Natuurlijk vergeet ik afspraken. Natuurlijk praat ik soms te veel. Maar maakt dat me ziek? Of gewoon… mens?

Het verschil zit hem in de frequentie en impact. Iedereen vergeet wel eens zijn sleutels, maar ik heb regelmatig dat ik vergeet waar ik iets heb neergelegd, of dat ik niet meer weet waarom ik ook alweer de koelkast opende. ADHD gaat niet over af en toe wat verstrooid zijn. Het gaat over een patroon dat je functioneren, relaties en zelfbeeld structureel beïnvloedt.

ADHD = echte hersenverschillen

Volgens neurologisch onderzoek zijn er duidelijke verschillen te zien in hersenactiviteit en prikkelverwerking bij mensen met ADHD. De frontale kwabben, het deel van je brein dat helpt plannen, organiseren en impulscontrole regelt, werken bij ADHD’ers net even anders. Het is geen kwestie van luiheid, maar van een brein dat met een andere gebruiksaanwijzing komt. En die gebruiksaanwijzing is voor velen uiteindelijk een bevrijdend iets.

Maar is het dan niet gewoon een modeziekte?

Ik snap het wel: de toename in diagnoses wekt argwaan. In de jaren ’90 was ADHD “het jongetje dat op tafel springt” (ja, dit deed ik ook). Nu krijgen ook rustige vrouwen van 35 de diagnose, samen met ondernemers, schrijvers, en zelfs psychologen zelf. Betekent dit dat we aan het overdiagnosticeren zijn?

Misschien. Persoonlijk denk ik dat we eindelijk beter zijn gaan herkennen hoe ADHD er bij verschillende mensen uitziet. ADHD is geen eenheidsworst. Soms is het luid, soms stil. Soms chaotisch, soms juist verstard door overweldiging. Maar altijd echt.

Lui? Was het maar zo simpel

Luiheid is een keuze. ADHD is dat niet. Wat mensen vaak lui noemen, is in werkelijkheid verlamming door overweldiging. Uitstelgedrag omdat je hersenen letterlijk niet weten waar ze moeten beginnen. De ‘simpele’ dingen, een berichtje op Signal beantwoorden, een rekening betalen, je kleren in de wasmand doen, worden bij ADHD’ers (soms letterlijk) bergen in plaats van molshopen.

En toch… lopen we elke dag die berg op. Want we moeten wel. Over moeten schreef ik ook een blog trouwens.

Diagnose: een zegen én een last

Voor mij laat de diagnose nog even op zich wachten, om precies te zijn twee maanden. Die diagnose zal voor mij geen vrijbrief zijn voor allerlei excuses, maar de eerder genoemde gebruikershandleiding. Eindelijk ga ik snappen waarom dingen niet werkten zoals bij anderen. Maar het label brengt ook risico’s: zelfstigma, mensen die je niet serieus nemen, de neiging om alles op ADHD te gooien (ook de dingen die gewoon in je karakter zitten).

Waar gaat het om?

Of je nu ADHD hebt of niet: het gaat niet om de labels. Het gaat om erkenning. Begrip. En een samenleving die ruimte maakt voor verschillende manieren van denken en leven.

En als je twijfelt of ADHD wel ‘echt’ is: stel jezelf deze vraag eens om te beginnen: “Hoe zou jij functioneren als je brein nooit pauze neemt, elk geluid een alarm lijkt, en elk taakje voelt als een onoverkomelijke klim?”

Voor mij is dat geen excuus. Het is mijn realiteit. En ik leerde en leer ermee leven. Soms struikelend, soms vliegend en soms allebei.

Vijf simpele woorden. Maar voor wie leeft met ADHD, kunnen ze het verschil betekenen tussen chaos en helderheid.

Tussen “nu is het allemaal te veel” en actie. Tussen uitstellen en echt beginnen. Als je ADHD hebt, herken je dit misschien:

• Je hoofd voelt als 17 tabbladen die tegelijk openstaan.
• Een taak van vijf minuten voelt als een berg werk.
• Je begint aan iets, wordt afgeleid, en eindigt twee uur later ergens totaal anders.

De realiteit is: ADHD gaat niet over “niet willen”, maar over moeilijk kunnen kiezen en beginnen. En dan hebben we dus deze vraag als hulpmiddel: Moet ik dit nu doen? Deze vraag kan je op vijf manieren lezen.

1. Moet ik dit nu doen?

Is dit echt nodig? Of ben ik mezelf aan het afleiden met iets dat voelt als “moet”, maar eigenlijk niet bijdraagt aan wat ik wil bereiken?
ADHD maakt het moeilijk om prioriteiten te voelen en te maken, alles lijkt even belangrijk (of juist helemaal niet). Deze vraag dwingt je stil te staan.

2. Moet ik dit nu doen?

Ben ik de juiste persoon om dit te doen? Kan ik het delegeren of samen doen? ADHD’ers nemen vaak te veel op zich uit enthousiasme of onduidelijke grenzen. Een moment van reflectie helpt overbelasting voorkomen.

3. Moet ik dit nu doen?

Ben ik wel met het juiste bezig? Of is dit symptoombestrijding terwijl ik iets anders uitstel? Soms reorganiseren we onze inbox om maar niet aan dat ene telefoontje te hoeven beginnen. Herkenbaar? (Tijdens het typen van dit was ik echt bezig met mijn inbox, vandaar)

4. Moet ik dit nu doen?

Is dit echt het juiste moment? Of gebruik ik “nu” als een manier om alles tegelijk te doen? Tijd inschatten is lastig met ADHD. Maar een bewuste keuze maken over wanneer iets moet gebeuren kan enorm helpen.

5. Moet ik dit nu doen?

Of hoef ik alleen maar te denken, plannen, of iemand anders in te schakelen? Niet alles vraagt directe actie. Soms is een notitie maken of een reminder zetten genoeg.

Deze vijf woorden helpen je schakelen tussen impuls en intentie. Ze maken ruimte in je hoofd, waar ADHD zo vaak chaos zaait. Ze helpen je van reactief naar bewust gedrag.

Heb jij deze zin al ergens opgeplakt zodat je jezelf er mee helpt?